Historia

Historia Domu Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży w Starej Wsi

Historia domu Sióstr Służebniczek w Brzozowie Zdroju rozpoczyna się z dniem 2.V.1927 r., kiedy rozpoczął działalność Zakład Kąpielowy w willi „Anatolówka” należącej do dóbr biskupa przemyskiego. Okazało się bowiem, że na tym terenie znajdują się źródła solanki jodobromowej i ówczesny biskup Anatol Nowak podjął decyzję o budowie uzdrowiska, które miało służyć kapłanom diecezji. Wkrótce jednak, z uwagi na wartości lecznicze i rekreacyjne, nabrało ono charakteru ogólnodostępnego.

Wybudowano tam drewniany, piętrowy dom zdrojowy, w którym mieściło się 40 pokoi i kaplica pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. W odległości ok. 300 metrów zbudowano drewnianą willę z 20 pokojami, której nadano imię fundatora: „Anatolówka”. Ponadto osobno wybudowano łazienki, basen, kort tenisowy i pomieszczenia gospodarcze. O pomoc w prowadzeniu tej instytucji poproszono Zgromadzenie Sióstr Służebniczek, na co władze Zgromadzenia wyraziły zgodę i skierowały do pracy siostry, które chętnie ją podjęły.

W czasie II wojny światowej, decyzją władz duchownych, przeniesiono siedzibę Seminarium Duchownego z Przemyśla do Brzozowa Zdroju. Od 15.V.1940 r. do 22.VIII.1946 r. siostry ofiarnie, a często z narażeniem życia, posługiwały klerykom, których po studiach w brzozowskim Seminarium Duchownym wyświęcono na kapłanów w liczbie 93. Po powrocie Seminarium do Przemyśla, w 1946 r. biskup przemyski Franciszek Barda oddał dom do dyspozycji Diecezjalnego Zarządu „Caritas”.

Zgodnie z intencją ofiarodawcy został on przekształcony na Dom dla Sierot Wojennych, w którym pracę wychowawczą powierzono SS. Służebniczkom. Dzięki wydatnej pomocy finansowej Rady Polonii Amerykańskiej udało się zorganizować zakład, który nazwano imieniem prezesa Polonii -Franciszka Ksawerego Świetlika.

Wkrótce po przybyciu sióstr do pracy, w listopadzie 1946 r. zaczęły przybywać dzieci. Były to sieroty wojenne głównie z terenów południowej Polski, bardzo zaniedbane i wycieńczone. Dzięki pomocy władz „Caritasu”, które dbały o żywność, ubranie i potrzebne rzeczy oraz dzięki oddanej pracy sióstr, dzieci szybko powracały do zdrowia i nadrabiały braki w wykształceniu i wychowaniu.

Dzieci uczyły się w pobliskim Brzozowie, uczęszczając do Szkoły Powszechnej i Gimnazjum. Współpracowano z organizacjami młodzieżowymi, a jednym z owoców tej współpracy było zawiązanie w domu drużyny harcerskiej im. hetmana St. Żółkiewskiego. Chłopcy odbywali zbiórki, wyjeżdżali na obozy harcerskie, wycieczki krajoznawcze, tradycją stała się wspólna Pasterka i kolędowanie z drużynami z Brzozowa. Kapelan domowy z siostrami przygotowywali dzieci do przyjęcia Sakramentów św.- I Komunii św., Bierzmowania, uroczyście obchodzono święta kościelne i państwowe.

Praca wychowawcza przynosiła wymierne efekty- wychowankowie kończyli szkoły i usamodzielniali się. Rodziły się wśród nich również powołania do kapłaństwa - jak odnotowuje Kronika domu, jeden z dawnych wychowanków odprawił w zakładowej kaplicy prymicyjną Mszę św. i udzielił błogosławieństwa siostrom, dzieciom i pracownikom Domu Dziecka.

Po pożarze, który wybuchł 3.V.1948 r. i całkowicie zniszczył budynek Domu Dziecka, placówka została przeniesiona do „Leśniczówki”- również własności biskupa przemyskiego i tam kontynuowała swoją działalność do 1957 r. Wówczas decyzją powstałego w miejsce kościelnej instytucji świeckiego Zrzeszenia Katolików „Caritas”, Dom dla Sierot został przekształcony na Zakład Leczniczo - Wychowawczy dla dzieci upośledzonych umysłowo, a dzieci przebywające tam do tej pory zostały przewiezione do państwowych domów dziecka w Jaśle, Szebniach, Długim. Po wyjeździe dzieci rozpoczęto konieczne remonty i 20.VIII.1958 r. odbyło się otwarcie Zakładu. Pierwsze dziecko przyjechało 3 września, a za nim pojawiły się następne. Pochodziły one z województw przydzielonych wg rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia : warszawskiego, lubelskiego, kieleckiego, białostockiego i rzeszowskiego. Dzieci przebywały w zakładzie do 4 roku życia a następnie były przenoszone do Zakładów Specjalnych w Lubzinie, Lubaczowie, Mokrzyszowie, Iwoniczu i Łące.

Pobyt w zakładzie w Brzozowie dla wielu dzieci zaowocował znaczną poprawą stanu fizycznego oraz umysłowego. Dzieci otoczone staranną opieką sióstr i personelu świeckiego rozwijały się na miarę swoich możliwości. Sprawniejsze i starsze często wyjeżdżały do miasta, udawały się na spacery, uczestniczyły w życiu zakładu, „zadowolone i roześmiane czuły się jak w domu rodzinnym wśród kochających serc”. Dzieci leżące na swój sposób utrzymywały kontakt z otoczeniem, w pogodne dni korzystały z pobytu na świeżym powietrzu, ze spacerów po lesie itd.

Po likwidacji Zrzeszenia Katolików „Caritas” Zakład Leczniczo- Wychowawczy przejęło Zgromadzenie SS. Służebniczek kontynuując pracę wychowawczą wśród dzieci specjalnej troski. W związku z tym, że liczba dzieci ciągle wzrastała a pomieszczeń nie przybywało, robiło się w domu coraz ciaśniej. Dom nie był przygotowany do potrzeb dzieci poruszających się na wózkach inwalidzkich, chodzących o kulach i przy balkonikach. Do zajęć rekreacyjnych czy rehabilitacyjnych służyła jedynie świetlica. W tych warunkach trudno było o prowadzenie zorganizowanych zajęć lekcyjnych czy ćwiczeń usprawniających.

Zgromadzenie postanowiło rozpocząć budowę nowego domu, z zaoszczędzonych pieniędzy zakupiono materiał i 19. III.1994 r., w uroczystość św. Józefa, głównego patrona Zgromadzenia, rozpoczęto prace budowlane, jednak z braku środków przerwano je na wysokości pierwszego piętra. Z pomocą siostrom przyszedł PFRON oraz holenderska Fundacja Pomocy Dzieciom w Polsce STICHING STEUN KINDEREN POLEN, których środkami dokończono budowę domu.

20 grudnia 2000 r. placówka została przeniesiona do nowych pomieszczeń i otrzymała nazwę Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego. Pod tą nazwą zakład funkcjonował do 30 września 2001 roku, a od 1 października 2001 roku istnieje jako Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Uroczyste poświęcenie i oddanie go do użytku odbyło się 22 maja 2001 r.